Havacılık psikolojisi, havacının kendine özgü çevresine uyum veya uyumsuzluğunun, başarı ve başarısızlığının, tatmin ve tatminsizliğinin ve dolayısıyla verilen hizmet kalitesinin özünü oluşturur.
Havacılıkta Uçuş Psikolojisinin Önemi:
Havacılık psikolojisi, ülkemizde her gün biraz daha gelişen bir sektör olan havacılık sektöründe önem kazanmaktadır. Bir hava aracı (uçak, helikopter, planör vb.) ne kadar gelişmiş olursa olsun, o hava aracını kontrol eden, bakımını yapan ve içinde hizmet veren bir insan olduğu sürece hatalar olmaya devam edecektir. Bu gerçeği çok yüksek oranda olan insan hatası kazaları göstermektedir. Bu nedenle havacılıkta insan faktörleri ve insan psikolojisi üzerinde önemle durulmaktadır.
Uçuş psikolojisi birkaç noktada toplanır:
1.Hava personelinin seçimi
2.Uçuş eğitimi psikolog desteği
3. Uçuş görevlerinde hava personelinin izlenmesi
4. Yolcuların uçuş sırasında yaşadığı korku, kaygı ve uçuş fobisinin giderilmesi
Hava Personelinin Seçimi:
Avrupa ülkelerinde geliştirilmiş testlerle seçilen adayların uçuş eğitiminde başarı oranları %85’tir. Bu seçim sistemi; ekonomik tasarruf ve kaliteli personel seçimini sağlamaktadır.
Kabin Alımları Sırasında Psikolojik Açıdan Seçim Aşamaları:
1. Kişilik Testleri: Bu amaçla seçimlerde adaylara çok yönlü kişilik testleri kullanılmaktadır.
Kullanılacak testlerin orijinalinden Türkçe’ye çevrildikten sonra, Türkiye uyarlaması yapılmış, güvenirlilik ve geçerlilik çalışması yapılarak ülkemizde de uygulanmaya başlanmış olması önemlidir. Test, uygulanan bireyin kişilik özelliklerini objektif ve bilimsel kriterler kullanarak ortaya çıkartır. İnternet ortamında yer alan ve hiçbir bilimselliği olmayan testlerle kıyaslanamayacak kadar bilimsel ve objektif olmalıdır.
Kişilik testi, hastalık tanısı dışında ne için kullanılır?
Çok yönlü kişilik envanterleri sadece hastalık veya psikolojik sorun olup olmadığını ölçen bir test değildir. Uygulanan kişinin psikolojik sorunlarının olup olmadığının tespitinin dışında genel olarak kişinin nasıl biri olduğunu belirleyebilmekte, uygulanan kişinin normal kişilik özelliklerini de ortaya çıkartabilmektedir. Bu kapsamda sivil havacılık sektöründe görev almak isteyen adayların kişilik olarak uygun olup olmadığını belirlemekte ya da işe alımlarında uygunluğu belirlemekte de kullanılabilmektedir.
2. Çok Yönlü Mülakat Sistemi
Kabin yöneticisi, kokpit alımı ise kaptan pilot, uçuş psikologu ve insan kaynakları uzmanı ortak çalışmasıyla yapılan kurul mülakatıdır. İlgili branşlar kendi uzman oldukları alanlarda adayın göreve uygunluğunu, gözlem, soru, çapraz soru, canlandırma (role playing) vb. yöntemlerle test ettikleri 30 dk. süren interaktif görüşmedir.
Uçuş Ekibi Alımları Sırasında Eleme Nedenleri:
· Öfke ve dürtü kontrol sorunları
· Çatışmacı, rekabetçi kişilik özellikleri
· Hedefleri yüksek ama belirsiz başvurular (Y kuşağı Özellikleri)
· Ruhsal Sorun Odakları (Kaygı, depresyon vb.)
· Problem Çözme Yeteneğinde Kısıtlılık
· Hizmet Yeteneğinin Kısıtlı Oluşu
· İletişim Becerilerinde Kısıtlılık
· Psikolojik Nedenlere Bağlı Aşırı Heyecan.
· Öğrenme Güçlükleri ve Akademik Eğitim Sorunları
· Motivasyon Eksikliği
· Uçuş Stresi
· Sosyal çevre ile ilişkilerdeki olumsuzluklar
Bu eleme sebeplerinin özellikle ilk üçü üzerinde durulması ve bunların tanımlanması önemli olacaktır.
1. Öfke ve dürtü kontrol sorunları
Kişinin öfkesini ve içten gelen diğer dürtülerini kontrol edememe durumudur. Dürtüler insanı bir harekete doğru yönlendirir. Dürtü mutlaka haz, yani doyum ister. Dürtünün doyumu ile ruhsal ve bedensel denge hali oluşacaktır. Dürtünün doyumu sırasında gerçekliğin ve ahlaki, etik değerlerin de gözetilmesi için kişinin güçlü olması gerekir. Pek çok sebeple kişinin benlik gücünün zayıflamış olabilir. Dayanma gücü, sabır gücü zayıfsa dürtüler kontrolsüz çıkarak önemli yaşam sorunlarına yol açacaktır. Böyle durumlara dürtü kontrol bozuklukları denir.
Dürtü kontrol bozukluklarında;
· Kendine ya da başkalarına zararlı olduğunu bildiği halde dürtülerine karşı koyamama ve davranışlarını engelleyememe,
· Dürtüsel eylem öncesi artan bir uyarılma durumu vardır.
· Eylem sırasında rahatlama, haz hissederler.
· Davranış planlanmış ya da planlanmamış olabilir.
· Eylem sonrası suçluluk hissedilebilir ya da hissedilmeyebilir.
Aralıklı patlayıcı bozukluk , kleptomani (çalma), piromani ( istekli ve amaçlı kasti yangın çıkarma), patolojik kumar, trikotilomani (saç yolma) dürtü kontrol bozukluklarından bazılarıdır.
2. Çatışmacı, rekabetçi kişilik özellikleri
Çatışmacı ve rekabetçi tavırlar, her şeye karşı çıkmak, en iyisini ben yaparım şekillerinde görülür. Çatışmacı kişi kendisini “Ben doğru bildiğimden şaşmam, doğru bildiğimin sonuna kadar arkasında dururum’’ diye tanımlar. Ekip çalışması için en yıkıcı olan, hizmet sektöründe kurum imajına en çok zarar veren bu tip insanlardır.
3. Hedefleri yüksek ama belirsiz başvurular (Y kuşağı Özelliği)
1980-2000 yılları arasında doğanYkuşaklarınınözelliği YKuşağının internet, çok kanallı televizyon, cep telefonu sayesinde dünyayı parmaklarının arasında yönettiğini sanmasıdır. Çok kanallı televizyon ve internet ile büyüyen y kuşaklarının sadık olmayan bir yapıya sahiptirler. Bir firmada uzun yıllar çalışmak onlara göre değildir. Şirketin sağladığı olanaklar iyi olmalı, işveren tüm beklentilerine cevap vermeli, şirket içi eğitimler olmalıdır. Kolay kolay iş beğenmeyen y kuşakları, rahatlarına düşkündürler, çekingen değillerdir.
Emir almaktan hoşlanmazlar. Otoriteyi tanımazlar. Çalışmayı çok sevmezler. Onlar için kendi fikirlerine değer verilmesi çok önemlidir. Hemen sorumluluk alıp hemen sonucunu görmek isterler. Sabırlı değillerdir. Aynı anda birden fazla iş yapmak isterler ve zaman yönetimi sorunu yaşarlar. Ykuşağının en belirgin özelliği, teknolojiyi iyi kullanmaları ve çok çabuk öğrenebilmeleridir. En büyük problemleri ise zamanı iyi yönetememeleri ve dikkat dağınıklığıdır.
Bu sorunların üstesinden gelmek ve yüksek performans gösterebilecek, müşteri memnuniyeti sağlayacak, acil durumlarda hızlı, etkili ve hayat kurtaran kararlar verebilecek, görev ve sorumluluklarını eksiksiz yerine getirecek, kurumun vizyon, misyon ve imajına zarar vermeyecek ideal uçucu adaylarını seçmek konusunda başarı kabin yöneticisi, kaptan pilot, uçuş psikologu ve insan kaynakları uzmanı ortak çalışması ve dayanışmasıyla sağlanabilir.
Pilot Adayının Mülakat Rehberi Kitabımı telefon yoluyla sipariş verebilirsiniz. 0232 4640060
Merkezimizde askeri ve sivil havacılık deneyimi olan uzman psikologlarca kabin memurluğu alım mülakatlarına hazırlık ve thy yetiştirilmek üzere (fo) pilot adayı alımlarına giriş CRM ve kurul mülakatlarına hazırlık desteği verilmektedir. Çalışmalar bire bir ve yüz yüze olarak mülakat danışmanlığı formatında yapılmaktadır.
Ben ve ekibim İzmir’de 30 yıllık klinik ve havacılık psikolojisi tecrübem ile sizlere yardımcı olmaktan mutluluk duyarız. Lütfen telefon yoluyla randevu alınız.
Saygılarımla…
Dr. Psikolog Murat SARISOY
Randevu almak için 7/24 DANIŞMA HATLARIMIZ
Ekibimiz Hakkında Bilgi Almak İçin BİZ KİMİZ?
İzmir Psikolog – Gökyüzü Psikoterapi Enstitüsü Merkezimizin yeri için KONUM
Psikolog Dr. Murat SARISOY Hakkında Tarafsız Tavsiye Sitesinde Yazılan TAVSİYELER
Yazdığım ve basılmış kitapları görmek için KİTAPLARIM linkini inceleyiniz.
Etik, Bilimsel yaklaşımımız ve tam 30 yıllık tecrübemizle yanınızdayız…
Danışma ve Randevu Hatlarımız:
- 0 232 464 00 60
- 0 534 670 23 73
- 0 554 580 25 10